مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد داده دولت از نوشابه مالیات بیشتری بگیرد و آن را به‌عنوان یارانه به شیر و لبنیات اختصاص دهد تا افزایش قیمت شیر منجر به کاهش مصرف آن نشود. اما این سیاست چقدر جوابگوست؟
چند روز پیش بود که محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت پیشنهاد کرد چون دولت توانایی پرداخت یارانه شیر را ندارد قیمت سه قلم محصول لبنی شامل شیر، ماست و پنیر 10 درصد افزایش می‌یابد.
احتمال افزایش قیمت شیر منجر به واکنش مدیر عامل اتحادیه تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی شد. وی گفت: افزایش قیمت لبنیات به این صنعت، دامداران، مصرف‌کنندگان و حتی به کشاورزانی که تولید نهاده و خوراک دام را انجام می‌دهند، زیان می‌رساند. در این میان مرکز پژوهش‌های مجلس طرح جالبی را ارائه داده است.
مرکز پژوهش‌ها پیشنهاد داده دولت از تولیدکنندگان نوشابه مالیات بگیرد و این مالیات را به‌صورت یارانه به شیر و لبنیات اختصاص دهد. طرحی که با استقبال مدیرعامل اتحادیه تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی مواجه شده و وی گفته است: اخذ مالیات از نوشیدنی‌های مضر برای سلامتی و اختصاص آن به لبنیات که لازمه زندگی افراد و سلامتی آنهاست، اتفاق بسیار خوبی است.
محمدرضا اسماعیلی به تجربه جهانی اشاره کرده و گفته در اکثر نقاط جهان چنین کاری انجام می‌شود. یعنی اعلام می‌کنند نوشابه نباید کمتر از یک قیمت مشخص به فروش برسد و در مقابل قیمت شیر هم نباید از یک عدد مشخص بالاتر باشد. اگر این کار در کشور انجام شود به سلامت مردم و جامعه کمک خواهد کرد. چون مردم برای خرید محصولات، نگاه به جیب خود می‌اندازند و در مرحله اول ترجیح می‌دهند ضروریات زندگی‌شان را تامین کنند، ضمن اینکه اگر پول کافی نداشته باشند از خرید محصولاتی مانند لبنیات چشم‌پوشی می‌کنند.
طرح جدید مجلس و اظهارات مدیرعامل اتحادیه تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی در حالی است که بارها اعلام شده که پایین بودن مصرف شیر نه صرفا دلیل اقتصادی که ریشه فرهنگی دارد. سرانه مصرف شیر در ایران و در سال‌های اخیر 70 تا 80 کیلوگرم در سال توسط هر فرد است. این سرانه در کشورهای اروپایی به بیش از 200 کیلوگرم می‌رسد. اما پایین بودن سرانه مصرف شیر مربوط به سال‌های بعد از 89 و افزایش قیمت شیر به دلیل هدفمندی نیست. پیش از آن هم به دلیل اینکه مصرف شیر در سبک تغذیه ایرانی‌ها جایگاه خاص خودش را ندارد، پایین‌تر از حد جهانی بوده است.
کارشناسان تغذیه هم بر همین باورند. آنها می‌گویند هرچند که افزایش قیمت بر قدرت خرید مردم اثرگذار است، اما دلیل اصلی کاهش مصرف شیر در جامعه، نبود فرهنگ تغذیه‌ای و تغییر سبک زندگی –به‌تبع تغییر هزینه تغذیه‌ای خانوار- است. مشاور معاونت بهداشت وزارت بهداشت تنها 20 درصد از جمعیت را در وضعیتی می‌داند که ممکن است نتوانند شیر بخرند. او می‌گوید 80 درصد جمعیت کشور نه به دلیل فقر مالی، بلکه به‌دلیل فقر فرهنگی دچار اختلالات تغذیه‌ای شده‌اند.
حال سیاست مالیاتی جدید مرکز پژوهش‌ها بسیار جالب و قابل توجه است که در نظر دارند از منظر افزایش مالیات یک محصول دیگر، میزان مصرف یک محصول را افزایش دهند. اما شاید بهتر باشد تبلیغات و گنجاندن شیر در سبد غذایی افراد مد نظر قرار بگیرد نه اقدامات این چنینی.
چند روز پیش بود که محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت پیشنهاد کرد چون دولت توانایی پرداخت یارانه شیر را ندارد قیمت سه قلم محصول لبنی شامل شیر، ماست و پنیر 10 درصد افزایش می‌یابد.
احتمال افزایش قیمت شیر منجر به واکنش مدیر عامل اتحادیه تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی شد. وی گفت: افزایش قیمت لبنیات به این صنعت، دامداران، مصرف‌کنندگان و حتی به کشاورزانی که تولید نهاده و خوراک دام را انجام می‌دهند، زیان می‌رساند. در این میان مرکز پژوهش‌های مجلس طرح جالبی را ارائه داده است.
مرکز پژوهش‌ها پیشنهاد داده دولت از تولیدکنندگان نوشابه مالیات بگیرد و این مالیات را به‌صورت یارانه به شیر و لبنیات اختصاص دهد. طرحی که با استقبال مدیرعامل اتحادیه تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی مواجه شده و وی گفته است: اخذ مالیات از نوشیدنی‌های مضر برای سلامتی و اختصاص آن به لبنیات که لازمه زندگی افراد و سلامتی آنهاست، اتفاق بسیار خوبی است.
محمدرضا اسماعیلی به تجربه جهانی اشاره کرده و گفته در اکثر نقاط جهان چنین کاری انجام می‌شود. یعنی اعلام می‌کنند نوشابه نباید کمتر از یک قیمت مشخص به فروش برسد و در مقابل قیمت شیر هم نباید از یک عدد مشخص بالاتر باشد. اگر این کار در کشور انجام شود به سلامت مردم و جامعه کمک خواهد کرد. چون مردم برای خرید محصولات، نگاه به جیب خود می‌اندازند و در مرحله اول ترجیح می‌دهند ضروریات زندگی‌شان را تامین کنند، ضمن اینکه اگر پول کافی نداشته باشند از خرید محصولاتی مانند لبنیات چشم‌پوشی می‌کنند.
طرح جدید مجلس و اظهارات مدیرعامل اتحادیه تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی در حالی است که بارها اعلام شده که پایین بودن مصرف شیر نه صرفا دلیل اقتصادی که ریشه فرهنگی دارد. سرانه مصرف شیر در ایران و در سال‌های اخیر 70 تا 80 کیلوگرم در سال توسط هر فرد است. این سرانه در کشورهای اروپایی به بیش از 200 کیلوگرم می‌رسد. اما پایین بودن سرانه مصرف شیر مربوط به سال‌های بعد از 89 و افزایش قیمت شیر به دلیل هدفمندی نیست. پیش از آن هم به دلیل اینکه مصرف شیر در سبک تغذیه ایرانی‌ها جایگاه خاص خودش را ندارد، پایین‌تر از حد جهانی بوده است.
کارشناسان تغذیه هم بر همین باورند. آنها می‌گویند هرچند که افزایش قیمت بر قدرت خرید مردم اثرگذار است، اما دلیل اصلی کاهش مصرف شیر در جامعه، نبود فرهنگ تغذیه‌ای و تغییر سبک زندگی –به‌تبع تغییر هزینه تغذیه‌ای خانوار- است. مشاور معاونت بهداشت وزارت بهداشت تنها 20 درصد از جمعیت را در وضعیتی می‌داند که ممکن است نتوانند شیر بخرند. او می‌گوید 80 درصد جمعیت کشور نه به دلیل فقر مالی، بلکه به‌دلیل فقر فرهنگی دچار اختلالات تغذیه‌ای شده‌اند.
حال سیاست مالیاتی جدید مرکز پژوهش‌ها بسیار جالب و قابل توجه است که در نظر دارند از منظر افزایش مالیات یک محصول دیگر، میزان مصرف یک محصول را افزایش دهند. اما شاید بهتر باشد تبلیغات و گنجاندن شیر در سبد غذایی افراد مد نظر قرار بگیرد نه اقدامات این چنینی.
