یکی از موضوعاتی که در چند سال گذشته برای بخش کشاورزی حاشیه درست کرده است، بخش مرغ و تخم مرغ است.
شاید کمتر کسی باشد که صف های طولانی تشکیل شده در مرغ فروشی ها را که به خاطر سوء مدیریت در تولید و فروش توسط دولتی ها به وجود آمده بود را به یاد نیاورد.
اتفاقاتی که نه برای کشور و نه برای مردم جز زحمت چیزی به دنبال نداشت.
اما تخم مرغ نیز در 2 سال اخیر وارد حواشیه خاصی شده است که بی شک اگر مدیریت نشود، همین تخم مرغی که سالانه هزاران تن مازاد دارد نیز به سرنوشت تولید کننده خود یعنی مرغ دچار می شود.
با توجه به برخی اتفاقات، از جمله کاهش چشمگیر قیمت تخم مرغ در درب مرغداری ها و البته افزایش قیمت همین محصول در بازار مصرف، با فرزاد طلاکش، دبیر انجمن صنفی تخم‌مرغ شناسنامه‌دار ایران، همکلام شدیم تا نظر وی و هم صنفی هایش را در مورد بازار تخم مرغ جویا شویم. بخش اول این گفت و گو را با هم می خوانیم:
نظر شما در مورد تفویض اختیار بازار تخم مرغ از متولی کشاورزی آن به اتحادیه مربوطه چیست؟
از قدیم هر وقت به سراغ دولت می رفتیم تأکید می کردیم که ما از شما چیزی نمی خواهیم تنها خواسته ما از شما این است که ما را به حال خودمان رها کنید.
به ایشان می گفتیم که ما از پس کار خود بر می آییم به شرطی که اولا دولت در کار صادرات دخالت نکند و با افزایش قیمت تخم مرغ در بازرا به یکباره نگوید صادرات ممنوع! زیرا تمام بازاریابی ما از بین می رود.
و در ثانی در بخش نهاده ها نیز رانت ایجاد نشود و در این بخش پشتیبانی امور دام ورود کند.
البته منظور ما از اینکه دولت دخالت نکند، کل زنجیره بوده است، اما؛ اتحادیه میهن سادگی کرد و تنها از دولت بخش اجرایی کار را گرفت.
این یعنی سیاستگذاری همچنان در دست دولت است.
یعنی با گرفتن کار اجرایی، مشکل حل نمی شود؟
خیر. اساسا ایراد ما به سیاستگذاری است. ما می گوییم که دولت وقتی برنامه خود را طوری تنظیم می کند که ما در سال های گذشته و حتی امسال، بالای 100 هزار تن مازاد تولید داریم، این بدان معنی است که اجرا را به هر که بدهید اساسا چیزی تغییر نمی کند؛ زیرا باید برای این 100 هزار تن مازاد فکری کرد.
شما اگر به طور میانگین قیمت تخم مرغ را 4000 تومان حساب کنید؛ یعنی 400 میلیارد تومان تخم مرغ مازاد در انبارها خاک می خورد.
حال این گردش 400 میلیاردی در دست کیست تا بازار را کنترل کند؟
زیرا یک نفری باید این 400 میلیارد را بدهد و مازاد را بخرد و آنوقت به صورت رایگان توزیع کند!
این مهم تدبیر می خواهد که در حال حاضر در دست دولت است.
به نظر شما باید چه کرد؟
باید تولید را تنظیم کرد.
نگاه کنید؛ مصرف مردم و گنجایش بازار معلوم است و تکلیف ذخیره سازی نیز مشخص، ماه های پر مصرف و کم مصرف سال هم معلوم است، بنابراین با توجه به همه این مسائل باید برنامه ریزی کرد.
متأسفانه دولت این گونه برنامه ریزی نمی کند. دولتی ها می گویند ما 4 ماهه پر مصرف داریم و کل سال را بر اساس همین 4 ماه برنامه ریزی می کنند.
البته به مازاد که می رسد، می گوید خودتان برایش یک فکری بکنید.
آیا نمی توان با ترویج، میزان مصرف تخم مرغ در جامعه را کمی افزایش داد؟
چرا می شود، ولی؛ این کار برای ما بسیار گران است.
تبلیغات تلویزیونی ثانیه ای پول می خواهد که ما پولش را نداریم.
اما باید به مردم گفت که کلسترول تخم مرغ بی ضرر است و این محصول خوراکی دارای پروتئین بسیار خوبی است.
100 قسمت برنامه تلویزیونی بالای 10 میلیارد تومان هزینه دارد که ما نمی توانیم از پس آن برآییم.
آقای طلاکش در بخش صادرات اوضاع چگونه است؟
صادرات نیز خوب نیست. در 4 تا 5 ماه اول سال برای اینکه این مهم اتفاق بیفتد به یارانه نیاز داریم که تقریبا برای هر کیلو 1200 تومان یارانه نیاز است.
اما این سیاستگذاری ها را واگذار نکرده اند. تنها گفته اند اتحادیه میهن امور اجرایی را انجام دهد؛ یعنی جوجه ریزی، حواله دادن در دست این اتحادیه است که از نظر بنده این انتقال امور مشکلی را حل نمی کند.
هنوز هم می گویم که آقایان برای مشکل اصلی این صنعت که مازاد است، هیچ فکری نکرده اند.
خوب مبلغ این مازاد تولید بسیار بالاست و کمتر کسی از پس پرداخت آن بر می آید. شاید به همین دلیل تا به حال این مشکل مرتفع نشده است.
اگر صنعت تخم مرغ یک صندوق مالی بزرگ داشت می توانست این مبلغ را پرداخت کرده و سپس برای مازاد تصمیم گیری کند.
اما در صنعتی که نیازمند پول نقد روزانه خود است، شما نمی توانی چنین خاصه ای از یک مزرعه دار داشته باشید.
حتی اگر صندوق تأسیس شود، به یک ضمانت نیاز دارد که این پول ها را تضمین کند و اساسا دولت سایه ایجاد کردنریال به نفع هیچ کس نیست.
چرا وضع صادرات خوب نیست؟
نگاه کنید، صادرات نیز یک ظرفیتی دارد.
اساس کار صادرات تخم مرغ می گوید که اگر روزانه کمتر از 300 تن صادر شود، عملا بازار تأثیری نمی گیرد و در حال حاضر بهترین بازار برای این میزان صادرات 2 کشور عراق و افغانستان است.
ما در یک مقطعی امکان صادرات را داشتیم و پول یارانه نیز موجود بود، ولی؛ بازار وجود نداشت؛ زیرا در عراق دمای بالای 50 درجه تعداد زائران را کم کرد و البته وجود داعش و نبود سردخانه برای ذخیره نیز از دلایل دیگر بود که ما نتوانستیم بازار عراق را داشته باشیم.
حال این 2 کشور خریدار نیستند، ما چه می توانیم بکنیم؟
چرا تنها به 2 کشور صادرات داریم و از بازار های دیگر استفاده نمی کنیم؟
تخم مرغ در تمام دنیا همین وضعیت را دارد؛ یعنی این محصول به علت شکننده بودن، راه خیلی دور نمی تواند برود و همیشه صادرات تخم مرغ محدود بوده است به کشورهای همسایه.
به طور مثال مالزی به سنگاپور، آلمان به هلند، ترکیه به عراق، پاکستان به افغانستان و ایران نیز به افغانستان و عراق تخم مرغ صادر می کند.
شاید کمتر کسی باشد که صف های طولانی تشکیل شده در مرغ فروشی ها را که به خاطر سوء مدیریت در تولید و فروش توسط دولتی ها به وجود آمده بود را به یاد نیاورد.
اتفاقاتی که نه برای کشور و نه برای مردم جز زحمت چیزی به دنبال نداشت.
اما تخم مرغ نیز در 2 سال اخیر وارد حواشیه خاصی شده است که بی شک اگر مدیریت نشود، همین تخم مرغی که سالانه هزاران تن مازاد دارد نیز به سرنوشت تولید کننده خود یعنی مرغ دچار می شود.
با توجه به برخی اتفاقات، از جمله کاهش چشمگیر قیمت تخم مرغ در درب مرغداری ها و البته افزایش قیمت همین محصول در بازار مصرف، با فرزاد طلاکش، دبیر انجمن صنفی تخم‌مرغ شناسنامه‌دار ایران، همکلام شدیم تا نظر وی و هم صنفی هایش را در مورد بازار تخم مرغ جویا شویم. بخش اول این گفت و گو را با هم می خوانیم:
نظر شما در مورد تفویض اختیار بازار تخم مرغ از متولی کشاورزی آن به اتحادیه مربوطه چیست؟
از قدیم هر وقت به سراغ دولت می رفتیم تأکید می کردیم که ما از شما چیزی نمی خواهیم تنها خواسته ما از شما این است که ما را به حال خودمان رها کنید.
به ایشان می گفتیم که ما از پس کار خود بر می آییم به شرطی که اولا دولت در کار صادرات دخالت نکند و با افزایش قیمت تخم مرغ در بازرا به یکباره نگوید صادرات ممنوع! زیرا تمام بازاریابی ما از بین می رود.
و در ثانی در بخش نهاده ها نیز رانت ایجاد نشود و در این بخش پشتیبانی امور دام ورود کند.
البته منظور ما از اینکه دولت دخالت نکند، کل زنجیره بوده است، اما؛ اتحادیه میهن سادگی کرد و تنها از دولت بخش اجرایی کار را گرفت.
این یعنی سیاستگذاری همچنان در دست دولت است.
یعنی با گرفتن کار اجرایی، مشکل حل نمی شود؟
خیر. اساسا ایراد ما به سیاستگذاری است. ما می گوییم که دولت وقتی برنامه خود را طوری تنظیم می کند که ما در سال های گذشته و حتی امسال، بالای 100 هزار تن مازاد تولید داریم، این بدان معنی است که اجرا را به هر که بدهید اساسا چیزی تغییر نمی کند؛ زیرا باید برای این 100 هزار تن مازاد فکری کرد.
شما اگر به طور میانگین قیمت تخم مرغ را 4000 تومان حساب کنید؛ یعنی 400 میلیارد تومان تخم مرغ مازاد در انبارها خاک می خورد.
حال این گردش 400 میلیاردی در دست کیست تا بازار را کنترل کند؟
زیرا یک نفری باید این 400 میلیارد را بدهد و مازاد را بخرد و آنوقت به صورت رایگان توزیع کند!
این مهم تدبیر می خواهد که در حال حاضر در دست دولت است.
به نظر شما باید چه کرد؟
باید تولید را تنظیم کرد.
نگاه کنید؛ مصرف مردم و گنجایش بازار معلوم است و تکلیف ذخیره سازی نیز مشخص، ماه های پر مصرف و کم مصرف سال هم معلوم است، بنابراین با توجه به همه این مسائل باید برنامه ریزی کرد.
متأسفانه دولت این گونه برنامه ریزی نمی کند. دولتی ها می گویند ما 4 ماهه پر مصرف داریم و کل سال را بر اساس همین 4 ماه برنامه ریزی می کنند.
البته به مازاد که می رسد، می گوید خودتان برایش یک فکری بکنید.
آیا نمی توان با ترویج، میزان مصرف تخم مرغ در جامعه را کمی افزایش داد؟
چرا می شود، ولی؛ این کار برای ما بسیار گران است.
تبلیغات تلویزیونی ثانیه ای پول می خواهد که ما پولش را نداریم.
اما باید به مردم گفت که کلسترول تخم مرغ بی ضرر است و این محصول خوراکی دارای پروتئین بسیار خوبی است.
100 قسمت برنامه تلویزیونی بالای 10 میلیارد تومان هزینه دارد که ما نمی توانیم از پس آن برآییم.
آقای طلاکش در بخش صادرات اوضاع چگونه است؟
صادرات نیز خوب نیست. در 4 تا 5 ماه اول سال برای اینکه این مهم اتفاق بیفتد به یارانه نیاز داریم که تقریبا برای هر کیلو 1200 تومان یارانه نیاز است.
اما این سیاستگذاری ها را واگذار نکرده اند. تنها گفته اند اتحادیه میهن امور اجرایی را انجام دهد؛ یعنی جوجه ریزی، حواله دادن در دست این اتحادیه است که از نظر بنده این انتقال امور مشکلی را حل نمی کند.
هنوز هم می گویم که آقایان برای مشکل اصلی این صنعت که مازاد است، هیچ فکری نکرده اند.
خوب مبلغ این مازاد تولید بسیار بالاست و کمتر کسی از پس پرداخت آن بر می آید. شاید به همین دلیل تا به حال این مشکل مرتفع نشده است.
اگر صنعت تخم مرغ یک صندوق مالی بزرگ داشت می توانست این مبلغ را پرداخت کرده و سپس برای مازاد تصمیم گیری کند.
اما در صنعتی که نیازمند پول نقد روزانه خود است، شما نمی توانی چنین خاصه ای از یک مزرعه دار داشته باشید.
حتی اگر صندوق تأسیس شود، به یک ضمانت نیاز دارد که این پول ها را تضمین کند و اساسا دولت سایه ایجاد کردنریال به نفع هیچ کس نیست.
چرا وضع صادرات خوب نیست؟
نگاه کنید، صادرات نیز یک ظرفیتی دارد.
اساس کار صادرات تخم مرغ می گوید که اگر روزانه کمتر از 300 تن صادر شود، عملا بازار تأثیری نمی گیرد و در حال حاضر بهترین بازار برای این میزان صادرات 2 کشور عراق و افغانستان است.
ما در یک مقطعی امکان صادرات را داشتیم و پول یارانه نیز موجود بود، ولی؛ بازار وجود نداشت؛ زیرا در عراق دمای بالای 50 درجه تعداد زائران را کم کرد و البته وجود داعش و نبود سردخانه برای ذخیره نیز از دلایل دیگر بود که ما نتوانستیم بازار عراق را داشته باشیم.
حال این 2 کشور خریدار نیستند، ما چه می توانیم بکنیم؟
چرا تنها به 2 کشور صادرات داریم و از بازار های دیگر استفاده نمی کنیم؟
تخم مرغ در تمام دنیا همین وضعیت را دارد؛ یعنی این محصول به علت شکننده بودن، راه خیلی دور نمی تواند برود و همیشه صادرات تخم مرغ محدود بوده است به کشورهای همسایه.
به طور مثال مالزی به سنگاپور، آلمان به هلند، ترکیه به عراق، پاکستان به افغانستان و ایران نیز به افغانستان و عراق تخم مرغ صادر می کند.
.jpg?t=bb9bf4bcee81188695b611fbd38bb18c)
