علمی، کاربردی : با تلاش یک دانشجوی دکتری تخصصی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران امکان تولید انبوه تخم مرغ‌های غنی شده با اسید لینولئیک، ویتامین E و سلنیوم و سایر ریزمغذی‌ها با مصارف عمومی و درمانی و قابلیت تامین ریزمغذی‌های مورد نیاز بدن و کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌ها در کشور فراهم شد.
دکتر آرش قلیان چی لنگرودی، مجری این طرح در گفت‌وگو با خبرنگار «پژوهشی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اظهار کرد: تخم‌مرغ‌های غنی شده شامل نمونه‌های غنی شده با «سلنیوم و ویتامین E»، غنی شده با «اسید فولیک»، غنی شده با «ید»، غنی شده با «روی» و به تازگی تخم‌مرغ‌های غنی شده با «اسید لینولئیک کنجوگه(CLA)» هستند که از این بین تخم مرغ غنی شده با «سلنیوم و ویتامین E» از حدود یک ماه پیش به تولید انبوه رسیده و بقیه جهت تایید نهایی به آزمایشگاه‌های معتبر داخلی و خارجی ارائه شده‌اند.
وی خاطر نشان کرد: تخم‌مرغ‌های غنی شده مصرف طبی و عمومی داشته و از نظر قیمت، تفاوت چندانی با تخم‌مرغ‌های معمولی ندارند.
این پژوهشگر درباره روش تولید تخم مرغ‌های غنی شده گفت: تولید این تخم مرغ‌ها با تغییر در جیره غذایی مرغ‌ها و اضافه کردن مواد آلی به آن و متعادل کردن مواد معدنی جیره به منظور جلوگیری از تداخل مواد مغذی آن انجام شده که مرغ‌ها باید به مدت دو ماه از این جیره غذایی استفاده کنند.
قلیان چی لنگرودی درباره اهمیت استفاده از تخم‌مرغ‌های غنی شده اظهار داشت: با توجه به اهمیت ریزمغذی‌ها در سلامتی و به دلیل دشواری‌های تغییر عادات غذایی مردم در ترغیب آن‌ها به مصرف بیشتر مواد غذایی مفید از جمله سبزی، میوه و ماهی و دشواری‌ها و هزینه بالای عرضه این ریزمغذی‌ها به صورت قرص و کپسول، متخصصان تغذیه و بهداشت به استفاده از غذاهای غنی سازی شده به ویژه شیر، پنیر و تخم مرغ گرایش یافته‌اند که در این بین استفاده از تخم مرغ به دلیل آن ارزش غذایی و اهمیت آن در سبد غذایی خانواده‌ها - که به علل مختلف از جمله خطر افزایش کلسترول، مصرف آن کاهش یافته است - و همچنین به دلیل در دسترس بودن، قابلیت پروسس آن به محصولات بسیار و سهولت تولید آن مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
وی تصریح کرد: در حال حاضر کشورهای پیشرفته به تولید تخم مرغ غنی شده با Omega3 (اسید چرب) و سایر مواد مغذی نظیر ید، ویتامین E، سلنیم، لوتئین، روی و اسید فولیک روی آورده‌اند که این محصولات اغلب در اروپا و آمریکا به مصرف کنندگان عرضه می‌شود.
قلیانچی درباره منبع تامین اسید لینولئیک کنجوگه گفت: این ترکیب ایزومر خاصی از اسید لینولئیک است که از بیوهیدروژناسیون ناقص اسیدهای چرب غیراشباع جیره غذایی در شکمبه گاو ایجاد می‌شود؛ بنابراین منبع عمده آن محصولات لبنی است و روغن‌های گیاهی، دانه‌های خوراکی و سبزیجات حاوی این نوع اسید چرب مغذی نیستند.
وی درباره ارزش غذایی این ترکیب خاطرنشان کرد: اسید لینولئیک کنجوگه(CLA) دارای اثرات ضدسرطانی، ضد دیابت، تقویت‌کننده سیستم ایمنی، خواص آنتی‌اکسیدانی بسیار قوی، کاهنده کلسترول، ضد گرفتگی عروق و افزاینده توده‌های عضلانی و موثر در تشکیل استخوان است.
قلیانچی میزان CLA را در گوشت مرغ حدود 9/0 میلی‌گرم در گرم چربی و در تخم‌مرغ حداکثر حدود 6/0 میلی‌گرم عنوان کرد و به ایسنا گفت: میزان اسید لینولئیک کنجوگه مورد نیاز روزانه انسان را در آمریکا 5/1 تا 3 گرم در روز تخمین زده‌اند که تخم مرغ غنی شده که در هنگام پخت نیز CLA خود را حفظ می‌کند، می‌تواند یک سوم نیاز روزانه انسان را تامین کند.
این پژوهشگر طراحی تخم مرغ با اشاره به این که بحث تولید تخم‌مرغ‌های غنی از اسید لینولئیک کنجوگه از حدود سال 1999 مطرح و از سال 2002 به طور جدی دنبال شده است، اظهار داشت: دشواری اصلی کار در این است که غنی‌سازی تخم مرغ با CLA پروفایل اسیدهای چرب زرده و خصوصیات ذائقه‌یی و نگهداری آن را تغییر می‌دهد و تحقیقات ما هم بیشتر روی زمان ماندگاری آن متمرکز بوده که توانسته‌ایم با استفاده از موادی خاص در جیره غذایی مرغ، مدت ماندگاری این نوع تخم مرغ غنی شده را حدود 7، 8 روز افزایش دهیم.
قلیان چی لنگرودی با اشاره به این که تحقیقات این طرح با حمایت یک واحد تولیدی خصوصی انجام شده است، به ایسنا گفت: اجرای این طرح، علاوه بر کمک به تامین ریزمغذی‌های مورد نیاز شهروندان و ارتقای سلامت جامعه و کاهش هزینه‌های درمانی برای دولت و جامعه، فرصت‌های مالی و اقتصادی جدیدی را برای صنایع غذایی کشور فراهم کرده و زمینه‌های کاری جدیدی را برای محققان ایجاد می‌کند.
وی با اشاره به این که تنها معدودی از کشورها از فن‌آوری تولید تخم مرغ غنی از CLA برخوردارند ابراز امیدواری کرد که تا سال آینده بتوان این نوع تخم مرغ غنی شده را نیز به مصرف‌کنندگان ایرانی عرضه کرد.
قلیانچی در پایان از راهنمایی‌های اعضای هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و حمایت‌های آقای مهدی معصومی و مهندس احمدی در روند اجرای این طرح تحقیقاتی تقدیر کرد.
