نگرانی در مورد نقش دلالان در تعیین قیمت گندم

در پنج سال اخیر، قیمت گندم در حالی که رشدی صعودی را طی می کرد به ناگاه با روند نزولی مواجه شد . این روند شامل دیگر محصولات کشاورزی نیز شده است . از آنجایی که این اقلام هم در جوامع توسعه یافته و هم در حال توسعه در زمرۀ منابع غذایی اساسی محسوب می شوند ، نوسانات قیمت این اقلام توجه جامعه را به خود جلب کرد . 

در یک اقدام بی سابقه، قیمت محصولات کشاورزی و حامل های انرژی همزمان با هم افزایش پیدا کرد . این امر با شوک شدید اقتصادی که درپی داشت و در بازار کالاهای وابسته نیز اختلال ایجاد کرد . در این میان دلالان نیز به بی نظمی حاصله دامن زدند . 

بسیاری از تحلیل‌گران اقدام‌های احتکاری از سوی محتکران را به عنوان یکی از عوامل افزایش قیمت مواد غذایی بیان داشته‌اند که البته این عامل چندان هم بی‌ارتباط نیست زیرا در سال 2008 میلادی، دلایل قابل توجهی دال بر افزایش فعالیت‌های احتکاری در بازارهای جهانی مشاهده شد.  

ناظران به نفوذ شرکت های سوداگرایانه غیر متعارف ، به عنوان معامله گران شاخص کالا (CITS) اشاره کردند . نگرانی در مورد نقش دلالان در روند صعودی قیمتها به اعلام محدودیت فعالان تجاری (CITS)انجامید .  در تحقیقات جدید انجام شده با استفاده از یک مدل آماری به نقش هر کدام از عوامل اقتصادی اشاره شد ، من جمله فعالیت های تجاری (CITS) به تعیین قیمت آتی گندم کمک کرده است . 

در آخرین تحقیقات تغییرات عرضه و تقاضا در بازار گندم و اثر آن بر افزایش بی رویه قیمت ها در سال های1991 تا 2011 بر بازار سه نوع گندم امریکا بررسی شد . با توجه ویژه به فوریه سال 2008 میلادی (بهمن 1387( مشخص شد که قیمت گندم در این ماه در غیاب شوک وارد شده در بازار عرضه و تقاضا ، چیزی مابین 40 تا 62 درصد پایین تر معامله شده ولی پس از آن به دلیل شرایط آب و هوایی که تولید گندم کاهش یافت ، روندی صعودی در پیش گرفت . 

دومین عامل مهم در افزایش قیمت گندم اعمال اقدامات پیشگیرانه در آن سال بود . به عنوان مثال موجودی کالا در ارتباط با تخمین قیمت های آتی افزایش پیدا کرده بود که قبل از شوک وارده بر بازار، قیمت گندم را 11 تا 36 درصد پایین آورده بود .  

عوامل دیگر در افزایش قیمت سال 2008 تاثیر زیادی نداشتند . در راستای شوک وارده به بازار ، افزایش تقاضا به ایجاد نوسانات در اقتصاد جهانی دامن زد و بین 9 تا 12 درصد قیمت ها افزایش پیدا کرد . این در حالی است که اگر این شوک به بازار وارد نمی شد نهایتا قیمت گندم یک درصد افت پیدا می کرد . 

با توجه به قیمت حداکثری در سال های 2006 و 2011 پیش بینی میشود قیمت گندم در سال جاری بین 5 تا 8 درصد افزایش یابد . یافته ها نشانگر این است که بسیاری از تحلیل‌گران، احتکار را به‌ عنوان یکی از عوامل عمده ء افزایش تقاضا در مقابل عرضه ذکر می کنند .