مدیریت پرورش ( مقاله ای تکمیلی )

مرحله brooding در پرورش طیور به دوره ای اتلاق می شود که با جوجه ریزی آغاز و تا 14 روزگی ادامه می یابد. این دوره یکی از مهمترین زمانها درطول دوران زندگی جوجه هاست. زنده ماندن پرنده هایی که تازه از تخم خارج شده اند به مقدار زیادی به چگونگی و سرعت انتقال آنها از هچر به محیط فارم وابسته است. در هیچ برهه زمانی دیگر، عملکرد یک مدیر فارم، اهمیت و حساسیت این دوره 14 روزه را ندارد. بروز هر گونه اشتباهی در این دوره بحرانی،‌میتواند خسارات جبران ناپذیری برعملکرد کلی گله در طول دوره پرورش و تولید وارد نماید.

درک صحیح از تغییرات فیزیولوژیکی که در مدت دو هفته اول زندگی در پرنده ها رخ می دهد، اهمیت این مرحله از دوره رشد آنها را مشخص تر می‌نماید. این تغییرات شامل تکامل سیستمهای زیر می باشد.

سیستم ایمنی

·        ایمنی غیرفعال، در نتیجه انتقال آنتی بادی های مادری از طریق جذب کیسه زرده در جوجه های جوان در حال شکل گیری است(حدوداَ 3 – 2 هفته).

·        ایمنی فعال نیز زمانیکه جوجه داخل تخم است و با واکسیناسیون های روز اول، واکسیناسیون ها در فارم و همچنین قرار گرفتن جوجه در معرض عوامل بیماری زای محیط پرورش، شکل گرفته و کامل می شود.

سیستم گوارش

·        رشد سریع اندامهای داخلی که در هضم و جذب نقش دارند؛ از قبیل(کبد، ‌روده ها،‌ لوزالمعده، طحال و بورس)

·        ضریب تبدیل غذایی(نسبت دان خورده شده به گوشت تولید شده)و میزان رشد، در این دو هفته در بهترین وضعیت ممکن هستند.

سیستم اسکلتی

·        رشد سریع و ضخیم شدن استخوانهای طویل که برای قدرت گرفتن پاها و متابولیزم مواد معدنی که بعدها صورت میگیرد، لازم است.

قابلیت تنظیم حرارت بدن

·        جوجه ها تا 5 روزگی قادر به تنظیم دمای بدن خود نبوده و این قابلیت در جوجه ها تا سن دو هفتگی کامل نمی شود. بنابراین زنده ماندن جوجه ها در این دو هفته مستلزم دقت پرورش دهنده درایجاد شرایط دمایی مناسب در سالن پرورش می باشد.

رشد و تکامل پرها

عدم پرورش صحیح در دو هفته اول می تواند منجر به زنده مانی ضعیف، عدم یکنواختی گله و عمکرد کلی ضعیف درجوجه های گوشتی و همچنین  پولتها و مرغهای مادر در دوره تولید و در نهایت افزایش هزینه تولید به ازای هر جوجه گردد. وزنگیری مناسب در سن 7 روزگی، معیار خوبی برای سنجش صحت عملکرد مدیریتی در این دوره بحرانی می باشد. از این وزن می توان به عنوان معیاری برای تمایز گله های با مدیریت صحیح از گله های با مدیریت ضعیف استفاده کرد. وزن هدف در 7 روزگی حدوداَ 4 برابر وزن جوجه در یکروزگی می باشد. چنانچه جوجه در 7 روزگی به این وزن نرسد، لازم است که بر شیوه مدیریتی خود در طی این دوره 7 روزه تجدید نظر نمایید.

تأثیر استرسهای اولیه، زودتر از 14 روزگی در جوجه ها ظاهر نمی شود و می تواند تا حد زیادی بر عملکرد گله در دوره تولید اثر منفی بگذارد. علت اصلی عدم وزنگیری صحیح، مصرف ناکافی دان می باشد. لازم است دانی که در هفته اول در اختیار طیور قرار می گیرد با کیفیت بالا و اندازه مناسب (کوچک)باشد تا به میزان کافی توسط جوجه ها مصرف شود. مقادیر ناکافی دان و/یا فضای ناکافی دانخوری بر میزان مصرف دان، وزنگیری و یکنواختی گله اثر منفی خواهد داشت. مطالعات نشان داده که(دسترسی هر چه سریعتر به دان)بروزن جوجه ها در4هفتگی،‌ یکنواختی و در نهایت تولید گله موثر میباشد.

6 اصل که لازم است در 14 روز اولیه پرورش جوجه ها به منظور بهبود عملکرد و کاهش هزینه ها رعایت شود عبارتند از :

·        آماده سازی های قبل از جوجه ریزی

·        مدیریت دان

·        مدیریت نور

·        مدیریت آب

·        مدیریت دما

·        کیفیت هوای سالن و تهویه مناسب

آماده سازی سالن قبل از جوجه ریزی

مدیریت صحیح سالن قبل از ورود جوجه ها، از نکات کلیدی در یک برنامه پرورشی موفق می باشد. تجهیزات لازم برای سالن پرورش بایستی تمیز، عاری از میکروبهای بیماریزا و از نظر بیوسکوریتی، ایمن باشد. جزئیات چگونگی تمیز کردن و ضد عفونی سالن در کتابچه مدیریت مرغ مادر به تفصیل آمده است. اصول بیوسکوریتی بایستی در تمام طول سال حتی در زمانیکه جوجه ای در سالن نیست(‌فاصله بین دو جوجه ریزی)‌،‌ به طور کامل رعایت شود. تمام کف سالن بایستی با بستری با کیفیت، و قطرcm10 – 5/7 به منظور جلوگیری از اتلاف گرما، پوشانده شود. بستر بایستی تا حد ممکن در تمام طول سالن به طور یکنواخت پراکنده شود تا دمای کف در همه جا یکسان باشد؛ ‌چراکه دمای غیریکنواخت کف سالن باعث می شود که جوجه ها دور هم و یا زیر تجهیزات سالن جمع شوند. از طرف دیگر، عدم یکنواختی بستر منجر به ایجاد اختلال در تحرک جوجه ها و نیز محدود شدن دسترسی آنها به خطوط آبخوری و دانخوری در جاهایی که ضخامت بستر کمتر است، میگردد.

قبل از جوجه ریزی خطوط آبخوری بایستی به طور کامل تمیز، ضد عفونی و باآب با فشار بالا شستشو شود. در هر دوره جوجه ریزی  فشار آب در خطوط آبخوری باید دوباره تنظیم شده و برای مصرف جوجه های جوان مناسب گردد.

به منظور تصمیم گیری در رابطه با حجم جوجه ریزی،  لازم است که شرایط آب وهوایی و محیطی و نوع تجهیزات به کار رفته در سالن را مد نظر داشت. برای خروسها بایستی فضای بیشتری در نظر گرفت تا از رسیدن آنها به وزن هدف اطمینان حاصل نمود.

بهترین زمان برای رساندن دمای سالن به دمایی که پرنده در آن احساس راحتی می کند، قبل از جوجه ریزی است؛ دمایی در حد دمای لبه مادر مصنوعی تا لازم نباشد جوجه ها از بین دان، آب یا گرما مجبور به انتخاب باشند، چگونگی نصب تجهیزات سالن نیز در رسیدن به این منظور تأثیر بسزایی دارد.

 

مدیریریت دان

به منظور دستیابی به بهترین عملکرد همواره توصیه می شود که در زمان جوجه ریزی از دانخوریهای کمکی نیز استفاده کنید که بایستی به تعداد 1 عدد به ازای هر 100 جوجه در بین دانخوری ها و آبخوریهای اصلی و با حفظ فاصله مناسب از مادر مصنوعی تعبیه شوند. این دانخوریها باید تا رسیدن جوجه ها به سن 10–7 روزگی در سالن باقی بمانند.

هیچگاه دانخوری ها و آبخوریهای کمکی را زیر مادر مصنوعی قرار ندهید چون گرمای زیاد ممکن است جوجه ها را از رفتن به سمت دان و آب باز دارد. دقت کنید که دانخوریهای کمکی هیچگاه کاملاً خالی از دان نباشند و همچنین دان داخل آنها همیشه تازه بوده و حالت خمیری و مانده پیدا نکند.

اضافه کردن مقادیر کم دان به دانخوریهادر دفعات متعدد در طول روز در مقایسه با اینکه آنهارا به دفعات کمتر ولی با مقادیر بسیار زیاد دان پر نمایید، تحریک بهتری بر مصرف بیشتر دان توسط جوجه ها خواهد داشت. بعد از گذشت 3–2 روز از جوجه ریزی،‌ دانخوریهای اضافی را می بایست به تدریج به سیستم دانخوری اتوماتیک سالن نزدیک نمود تا بعداز 7روزگی، در یک دوره زمانی سه روزه، این دانخوریهای اضافی رااز سالن خارج نمایید. به تجربه ثابت شده که راه رفتن آرام در بین جوجه ها برای تشویق آنها به مصرف دان و آب، 3–2 بار در روز، تا چند روز پس از جوجه ریزی، نتایج مثبتی به همراه خواهد داشت. معمولأ گله هایی که جوجه های آن دسترسی مناسبی به آب و دان ندارند، تلفات اولیه بیشتری خواهند داشت.

چینه دان جوجه ها راروز بعداز جوجه ریزی بررسی کنید(Chick check)تااطمینان حاصل کنید که دان و آب کافی دریافت کرده اند. در این زمان، ‌چینه دان حداقل 95 درصد جوجه ها بایستی در ملامسه نرم و قابل انعطاف باشد. چینه دان سفت نشاندهنده این واقعیت است که آب کافی در اختیار جوجه ها قرار نگرفته است و بنابر این لازم است که به سرعت میزان دسترسی پرنده ها به آب در سالن بررسی گردد. در صورتیکه چینه دان متورم و متسع ولی شل باشد نشان دهنده این مسئله است که پرنده ها به اندازه کافی دان دریافت نکرده اند و در این شرایط لازم است که هرچه سریعتر وضعیت در دسترس بودن دان را در سالنتان ارزیابی نمایید.

در طی این دوره،‌ دان آغازین را به یکی از دو صورت آردی یا ذرات ریز در اختیار جوجه ها قرار می دهند. در مزارع پرورش مرغ مادر گوشتی جوجه مرغها و جوجه خروسها، حداقل تا پایان هفته اول باید دان را به صورت نامحدود دریافت کنند. از یک هفتگی به بعد باید میزان دانی که در اختیار طیور قرار می دهید،‌ محاسبه شده باشد تا جوجه هادر 4هفتگی، ‌از وزن هدف سنگین تر نشوند.

بدست آوردن یک جثه یکنواخت و وزنگیری مناسب در 4هفتگی در سطح گله اصلی ترین معیاری است که نشان می دهد گله شما در 14 روز اول زندگی،‌ به درستی پرورش داده شده است. لازم است که جوجه  خروسها،‌ تا انتهای هفته چهارم،‌ به استاندارد وزن هفتگی برسند. چنانچه خروسها به وزن استاندارد 28روزگی نرسیده باشند،‌ دوره تغذیه نامحدود(آزاد)طولانی تری توصیه می شود. پرورش جداگانه مرغ و خروس حداقل تا 6هفتگی الزامی است، گرچه برای کسب بهترین نتایج،‌ در تمام طول دوره پرورش بهتر است که مرغها رااز خروسها جدا نگهداشت(تا 147–140 روزگی).

همواره لازم است که دان کافی، با توجه به سن گله، در اختیار جوجه ها قرار بگیرد. در شرایط ایده آل برای هر مرغ 5/11 و برای هر خروس 15 سانتیمتر فضای دانخوری ‌از 4 هفتگی تازمان انتقال از سالن پرورش به سالن تولید(21-8 هفتگی)لازم است.

زمان دادن دان بایستی، در یک زمان ثابت از روز و به طور یکنواخت در اختیار تمام پرنده ها قرار گیرد بدین منظور سرعت حرکت زنجیره دانخوری باید به حدی باشد که دان در کمتر از 3 دقیقه در کل سالن توزیع شود. زمان فعالیت دانخوری را طوری تنظیم کنید که دان را به تمام سالن و تا دورترین نقطه ممکن برساند تا بیشترین فضای دانخوری برای جوجه ها فراهم گردد. ترافها یا بشقابهای دانخوری بایستی تا 14روزگی،‌ روی کف بستر قرار گیرند، تا همه جوجه ها به راحتی به دان دسترسی داشته و لازم نباشد برای خوردن دان از دانخوری بالا بروند. از 14روزگی به بعد همگام با رشد جوجه ها، دانخوریها را به تدریج بالا ببرید. بطوریکه همواره لبه تراف دانخوری هم سطح با پشت پرنده باشد. افزایش دان به صورت هفتگی بایستی با توجه به وزن هدف انجام پذیرد.

مدیریت نور

تا 72–48 ساعت پس از جوجه ریزی، لازم است که نوردهی مداوم در سالن برقرار باشد. به منظور دستیابی سریعتر و راحت تر جوجه ها به دان و آب،‌ بهتر است  تا 7روزگی شدت نور را در حد 60–20 لوکس (6–2 فوت کندل)حفظ نمایید. اکیداً توصیه میشود تمامی سالنهای پرورشی که از قوانین خاموشی پیروی میکنند، کاملاً ضد نور باشند.