در غرب استرالیا بیشتر پروش دهندگان گوسفند مکمل های غذایی را زمانی مورد استفاده قرار می دهند که خوراک های مزرعه بیشتر شامل کاه غلات با کیفیت پایین و علوفه خشک باشد، در حالی که این خوراک ها نمی توانند نیازهای غذایی بره ها یا میش های مرحله آخر آبستنی یا در شیر دهی را تامین کنند.
هدف از تغذیه خوراک های مکمل اطمینان از آن است که حیوان بتواند تا حد امکان خوراک خشک دریافت کند در حالی که این خوراک مکمل را با کیفیت برتر جهت نگهداری و رشد دریافت می دارد. خوراک های مکمل می توانند دیگر مواد مغذی که موجب افزایش بهره وری استفاده از خوراک می شوند را نیز تامین کند.
تمام این اقدام ها باید با توجه به خوراک های موجود در منطقه و قیمت آنها باشد.
انتخاب خوراک های مکمل
مکمل های مهمی که در دسترس پرورش دهندگان می باشد شامل آجرهای لیسیدنی، دانه غلات (یولاف جو و گندم) لوپن٬ علوفه٬ غلات٬ علوفه مرتع و کاه غلاتی که ممکن است برای بهبود کیفیت فرآوری شده باشد. در این مقاله مزایا و معایب نسبی هر کدام از این اقلام بررسی می شود.
بلوک های لیسیدنی
بیشتر بلوک های لیسیدنی برای تامین اوره و مینرال ها برای حیواناتی که خوراک های کم پروتئین مراتع را مصرف می کنند ساخته شده است تا آمونیاک شکمبه ای لازم برای فعالیت جمعیت میکروبی فراهم شود.
در غرب استرالیا دام هایی که کاه غلات را با مکمل بلوک های لیسیدنی مورد استفاده قرار می دهند افزایش وزن بیشتری دارند.
آزمایش های ایستگاه های تحقیقاتی نشان داده است که در سال های متعادل با مقداری باران تابستانه گوسفندانی که از بلوک های لیسیدنی همراه با کاه استفاده می کرده اند سرعت کاهش وزن کمتری در مقایسه با گوسفندانی که که از این مکمل استفاده نمی کرده اند٬ داشته اند. این در حالی است که گوسفندان تغذیه شده با لوپن اضافه وزن داشته اند.
استفاده از بلوک های لیسیدنی راحت است٬ براحتی حمل می شود و تنها باید هر 2 تا 3 هفته یک بار مورد استفاده قرار داد. ولی قیمت نسبتا بالای مواد مغذی در این بلوک ها باعث می شود که این مکمل های خوراکی گران تمام شوند.
دانه های غلات
دانه غلات بیشترین و گسترده ترین شکل خوراک های مکمل دام در دسترس هستند که معمولاً از بلوک ها و شبدر ارزان ترند. همچنین براحتی می توان آنها را حمل و نقل و انبار کرد. اما دانه ٔغلات حاوی مقادیر بالای بالای نشاسته می باشند. در ابتدای تغذیه با آنها با احتیاط و دست کم هفته ای دو بار تغذیه شوند تا از مسمومیت ناشی از آنها جلوگیری شود.
محققان به وضوح نشان داده اند که تغذیه نشاسته (بصورت دانه های غلات) همراه با جیره های بر پایهٔ کاه موجب کاهش میزان گوارش سلولز (فیبر) تا 50%می شود. دام هایی که فقط با کاه تغذیه شدند٬ در 6 هفتهٔ ابتدایی آزمایش تغییر وزنی مشابهی با دام هایی داشتند که همراه با کاه تا 40% کل جیره نشاستهٔ گندم دریافت می کردند.
برای آنکه مقادیر اقتصادی دانهٔ غلات توسط گوسفند استفاده شود باید با افزودن مواد اضافی مقدار مصرف آن را محدود کرد. نشان داده شده که مخلوط سنگ آهن با جو (در حالی که 30 % جیره را تشکیل دهد) موجب محدود کردن مصرف جو تا 200 گرم در راس در هر روز می شود. خوراندن چنین مخلوطی به میش های آبستن در طول تابستان و پاییز موجب ثابت ماندن وضعیت آنها شده است.
البته به نظر می رسد که چند اشکال فنی در مخلوط کردن سنگ آهک با جو وجود دارد. ماده خشک سنگ آهک باید نسبتا پایین و ثابت باشد تا مخلوط به راحتی تشکیل شود.
همچنین سنگ آهگ ممکن است درون تانک های ذخیره یا هاپر سولفید شود که خود مستلزم صرف نیرو و کارگر برای شکستن آن است.
حالت سفت شدن همچنین ممکن است در لبه دهانه خوراک ریزها به وجود آید که باید دست کم دوباره در هفته تمیز شوند. این مشکلات باید در کنار مسائل مربوط به تجهیزات مخلوط کردن و تغذیه کردن مخلوط مورد توجه باشد.
لوپن
دانه لوپن معمولا در مقادیر مساوی به ازای هر تن گرانتر از دانه غلات است ولی با افزایش دانسته های ما از ارزش این مکمل غذایی به نظر می آید که شاید حتی با قیمت بیشتر خرید این خوراک از لحاظ اقتصلدی به صرفه باشد. این دانه مقدار اندکی نشاسته دارد لذا موجب اسیدوز نمی شود. به همین دلیل نیازی نیست که فقط دوبار در هفته تغذیه شود.
به نظر می رسد که دست کم 6 هفته تغذیه با خوراک های حاوی نشاسته ی بالا مثل گندم و جو نیاز است که این خوراک ها با بازدهی مناسب توسط حیواناتی که علوفه کم اهمیت می خورند مورد استفاده قرار می گیرد. کیفیت یولاف بسته به محل کشت متغیر است و می تواند عملکرد حیوان را بشدت تحت تاثیر قرار دهد.
تاثیر این خوراک ها مکمل بر میزان رشد پشم حیوان نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
پروتئین را همچون انرژی تامین میکند.
کاه غنی شده
کاه عمل آوری شده یک جایگزین برای استفاده از دانه های مکمل یا بلوک های لیسیدنی٬ عمل آوری کاه کم کیفیت غلات است که موجب افزایش گوارش پذیری آن می شود.
در این خصوص باید هزینه های برداشت کاه٬ بسته بندی و در کنار هزینه های ناشی از عمل آوری مورد توجه قرار گیرد. تغذیه با کاه عمل آوری شده همچنین متضمن استفاده از مقادیر زیاد خوراک ها برای تولید جیره کامل می باشد. مهمترین مزیت این راهکار استفاده از مواد خام (کاه غلات) ارزان قیمت است و گوسفندان در مراتع محدود شده افزایش مقدار خوراک مرتعی در ابتدای پاییز در پی خواهد داشت.
الف) آلکالاژ:
این کار با افزودن هیدروکسید سدیم به کاه برای افزایش هضم پذیری آن انجام می شود. در این پروسه کاه بر روی هم انباشته می شود یا در یک حفره سیلو می گردد. سپس مخلوط های معدنی بدان افزوده می شود این پروسه باعث افزایش هضم پذیری کاه می شود که هنگامی که به گاوها داده شود٬ افزایش وزن بهتری در مقایسه با کاه ساده دارد. اگر چه هنگامی که کاه آلکالاژ به گوسفند داده میشود مقدار رشد متغیر تر است.
ب) اوره:
روش دوم استفاده از اوره که در بیشتر نقاط جهان انجام می شود. اگر چه بر خلاف افزایش هضم پذیری بعد از عمل آوری٬ عملکرد گوسفندانی که کاه عمل آوری شده دریافت کردند به طور معنی داری از آنهایی که کاه ساده همراه با 250 گرم دانه لوپن دریافت کردند٬ کمتر بود.
نتیجه
به نظر می رسد دانه لوپن مناسب ترین خوراک مکمل باشد ولی استفاده از آن محمدود است. وارد کردن خوراک باعث افزایش ریسک ناشی از تخم علف های هرز می شود. پرورش دهندگانی که خود یولاف و جو می کارند ترجیح می دهند که هزینه های ناشی از حمل و نقل خرید لوپن را نداشته باشند.
نوع و مقدار خوراک های مکمل بر اساس خوراک های در دسترس وضعیت حیوان و اهداف پرورش متغییر است. نتایج مربوط به مقدار رشد پشم و تغیر وزن با توجه به نوع و مقدار خوراک های مکمل و در سیستم های چرای مشابه٬ راهکارهایی برای پرورش دهندگان در جهت اتخاذ سیاست های مدیریتی بوجود می آورد.
هدف از تغذیه خوراک های مکمل اطمینان از آن است که حیوان بتواند تا حد امکان خوراک خشک دریافت کند در حالی که این خوراک مکمل را با کیفیت برتر جهت نگهداری و رشد دریافت می دارد. خوراک های مکمل می توانند دیگر مواد مغذی که موجب افزایش بهره وری استفاده از خوراک می شوند را نیز تامین کند.
تمام این اقدام ها باید با توجه به خوراک های موجود در منطقه و قیمت آنها باشد.
انتخاب خوراک های مکمل
مکمل های مهمی که در دسترس پرورش دهندگان می باشد شامل آجرهای لیسیدنی، دانه غلات (یولاف جو و گندم) لوپن٬ علوفه٬ غلات٬ علوفه مرتع و کاه غلاتی که ممکن است برای بهبود کیفیت فرآوری شده باشد. در این مقاله مزایا و معایب نسبی هر کدام از این اقلام بررسی می شود.
بلوک های لیسیدنی
بیشتر بلوک های لیسیدنی برای تامین اوره و مینرال ها برای حیواناتی که خوراک های کم پروتئین مراتع را مصرف می کنند ساخته شده است تا آمونیاک شکمبه ای لازم برای فعالیت جمعیت میکروبی فراهم شود.
در غرب استرالیا دام هایی که کاه غلات را با مکمل بلوک های لیسیدنی مورد استفاده قرار می دهند افزایش وزن بیشتری دارند.
آزمایش های ایستگاه های تحقیقاتی نشان داده است که در سال های متعادل با مقداری باران تابستانه گوسفندانی که از بلوک های لیسیدنی همراه با کاه استفاده می کرده اند سرعت کاهش وزن کمتری در مقایسه با گوسفندانی که که از این مکمل استفاده نمی کرده اند٬ داشته اند. این در حالی است که گوسفندان تغذیه شده با لوپن اضافه وزن داشته اند.
استفاده از بلوک های لیسیدنی راحت است٬ براحتی حمل می شود و تنها باید هر 2 تا 3 هفته یک بار مورد استفاده قرار داد. ولی قیمت نسبتا بالای مواد مغذی در این بلوک ها باعث می شود که این مکمل های خوراکی گران تمام شوند.
دانه های غلات
دانه غلات بیشترین و گسترده ترین شکل خوراک های مکمل دام در دسترس هستند که معمولاً از بلوک ها و شبدر ارزان ترند. همچنین براحتی می توان آنها را حمل و نقل و انبار کرد. اما دانه ٔغلات حاوی مقادیر بالای بالای نشاسته می باشند. در ابتدای تغذیه با آنها با احتیاط و دست کم هفته ای دو بار تغذیه شوند تا از مسمومیت ناشی از آنها جلوگیری شود.
محققان به وضوح نشان داده اند که تغذیه نشاسته (بصورت دانه های غلات) همراه با جیره های بر پایهٔ کاه موجب کاهش میزان گوارش سلولز (فیبر) تا 50%می شود. دام هایی که فقط با کاه تغذیه شدند٬ در 6 هفتهٔ ابتدایی آزمایش تغییر وزنی مشابهی با دام هایی داشتند که همراه با کاه تا 40% کل جیره نشاستهٔ گندم دریافت می کردند.
برای آنکه مقادیر اقتصادی دانهٔ غلات توسط گوسفند استفاده شود باید با افزودن مواد اضافی مقدار مصرف آن را محدود کرد. نشان داده شده که مخلوط سنگ آهن با جو (در حالی که 30 % جیره را تشکیل دهد) موجب محدود کردن مصرف جو تا 200 گرم در راس در هر روز می شود. خوراندن چنین مخلوطی به میش های آبستن در طول تابستان و پاییز موجب ثابت ماندن وضعیت آنها شده است.
البته به نظر می رسد که چند اشکال فنی در مخلوط کردن سنگ آهک با جو وجود دارد. ماده خشک سنگ آهک باید نسبتا پایین و ثابت باشد تا مخلوط به راحتی تشکیل شود.
همچنین سنگ آهگ ممکن است درون تانک های ذخیره یا هاپر سولفید شود که خود مستلزم صرف نیرو و کارگر برای شکستن آن است.
حالت سفت شدن همچنین ممکن است در لبه دهانه خوراک ریزها به وجود آید که باید دست کم دوباره در هفته تمیز شوند. این مشکلات باید در کنار مسائل مربوط به تجهیزات مخلوط کردن و تغذیه کردن مخلوط مورد توجه باشد.
لوپن
دانه لوپن معمولا در مقادیر مساوی به ازای هر تن گرانتر از دانه غلات است ولی با افزایش دانسته های ما از ارزش این مکمل غذایی به نظر می آید که شاید حتی با قیمت بیشتر خرید این خوراک از لحاظ اقتصلدی به صرفه باشد. این دانه مقدار اندکی نشاسته دارد لذا موجب اسیدوز نمی شود. به همین دلیل نیازی نیست که فقط دوبار در هفته تغذیه شود.
به نظر می رسد که دست کم 6 هفته تغذیه با خوراک های حاوی نشاسته ی بالا مثل گندم و جو نیاز است که این خوراک ها با بازدهی مناسب توسط حیواناتی که علوفه کم اهمیت می خورند مورد استفاده قرار می گیرد. کیفیت یولاف بسته به محل کشت متغیر است و می تواند عملکرد حیوان را بشدت تحت تاثیر قرار دهد.
تاثیر این خوراک ها مکمل بر میزان رشد پشم حیوان نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
پروتئین را همچون انرژی تامین میکند.
کاه غنی شده
کاه عمل آوری شده یک جایگزین برای استفاده از دانه های مکمل یا بلوک های لیسیدنی٬ عمل آوری کاه کم کیفیت غلات است که موجب افزایش گوارش پذیری آن می شود.
در این خصوص باید هزینه های برداشت کاه٬ بسته بندی و در کنار هزینه های ناشی از عمل آوری مورد توجه قرار گیرد. تغذیه با کاه عمل آوری شده همچنین متضمن استفاده از مقادیر زیاد خوراک ها برای تولید جیره کامل می باشد. مهمترین مزیت این راهکار استفاده از مواد خام (کاه غلات) ارزان قیمت است و گوسفندان در مراتع محدود شده افزایش مقدار خوراک مرتعی در ابتدای پاییز در پی خواهد داشت.
الف) آلکالاژ:
این کار با افزودن هیدروکسید سدیم به کاه برای افزایش هضم پذیری آن انجام می شود. در این پروسه کاه بر روی هم انباشته می شود یا در یک حفره سیلو می گردد. سپس مخلوط های معدنی بدان افزوده می شود این پروسه باعث افزایش هضم پذیری کاه می شود که هنگامی که به گاوها داده شود٬ افزایش وزن بهتری در مقایسه با کاه ساده دارد. اگر چه هنگامی که کاه آلکالاژ به گوسفند داده میشود مقدار رشد متغیر تر است.
ب) اوره:
روش دوم استفاده از اوره که در بیشتر نقاط جهان انجام می شود. اگر چه بر خلاف افزایش هضم پذیری بعد از عمل آوری٬ عملکرد گوسفندانی که کاه عمل آوری شده دریافت کردند به طور معنی داری از آنهایی که کاه ساده همراه با 250 گرم دانه لوپن دریافت کردند٬ کمتر بود.
نتیجه
به نظر می رسد دانه لوپن مناسب ترین خوراک مکمل باشد ولی استفاده از آن محمدود است. وارد کردن خوراک باعث افزایش ریسک ناشی از تخم علف های هرز می شود. پرورش دهندگانی که خود یولاف و جو می کارند ترجیح می دهند که هزینه های ناشی از حمل و نقل خرید لوپن را نداشته باشند.
نوع و مقدار خوراک های مکمل بر اساس خوراک های در دسترس وضعیت حیوان و اهداف پرورش متغییر است. نتایج مربوط به مقدار رشد پشم و تغیر وزن با توجه به نوع و مقدار خوراک های مکمل و در سیستم های چرای مشابه٬ راهکارهایی برای پرورش دهندگان در جهت اتخاذ سیاست های مدیریتی بوجود می آورد.
