درچند سال اخیر مرغداران صنعتی به منظور کاهش مصرف بی رویه و ریخت و پاش آب در مرغهای تخمگذار برنامه های جیره بندی آب را عملا مورد بررسی قرارداده اند موسسه تحقیقات کاربردی طیور در کشور هلند با انجام کارهای تحقیقاتی گسترده اثر جیره بندی آب را از طریق محدود کردن مدت زمان دسترسی طیور به آب بررسی کرده است .
در مرغ های تخمگذار جیره بندی آب نسبت به دسترسی همیشگی به آن مزیت هایی دارد . مطلب فوق نتیجه نخستین آزمایشی است که توسط مرکز تحقیقات کاربردی طیور هلند انجام شده است محققین فوق همچنین در این ارتباط هیچ اثر نامطلوبی در تولید تخم مرغ و مرگ و میر طیور مشاهده نکردند این مشاهده شایان ذکر است که در مرغ های تخم قهوه ای مصرف آب کمتر و در برخی موارد در صد ماده خشک فضولات دفعی انها بالاتر بود در این آزمایش درزمان جیره بندی اب اغلب تخم مرغها یذتمیزتری مشاهده می شد دلیل آن بدرستی روشن نیست اما بنا بدلایل نامشخصی تعداد تخم مرغ های کثیف در این آزمایش کم بود
آزمایش فوق پاسخ روشنی را درمورد سن پرندگان درزمان شروع جیره بندی آب بیان نمی کند اگر چه بنظر میرسد که در مرغ های تخمگذار جیره بندی آب قبل از زمان حداکثر تولید تخم مرغ آثار منفی بر تولید تاثیر منفی ندارد تغییر زمان جیره بندی آب ازیک روز به روز دیگر هیچ مشکلی را ایجاد نمی نماید.
پرسشهای بی پاسخ
پس از انجام نخستین آزمایش ، پرسش های زیادی بی پاسخ باقی ماند بنابراین آزمایش دیگری برای بررسی دو مسئله ذیل صورت گرفت:
1-آیا زمان دریافت آب و خوراک توسط پرندگان تاثیری بر درصدتخم مرغهای کثیف دارد ؟ به منظور بررسی این موضوع قطع آب یا خوراک د رهنگام بیشترین تخمگذاری انجام شد .
2-آیا در این برنامه دادن آب و خوراک به مرغهای تخمگذار بلافاصله بعد ازشروع روشنایی ضروری است .
ازانجام این آزمایش چنین استنباط شد که تغذیه مرغ های تخمگذار بلافاصله پس از شروع روشنایی تاثیرکمی بر روی تولید تخم مرغ دارد اختلاف مشخصی بین میزان تولید تخم مرغ ، مصرف آب و خوراک ، مرگ ومیر و مقدار ماده خشک فضولات مرغ های تخمگذار قهوه ای و سفید مشاهده نشد اگر چه در این آزمایش نوع برنامه آب دهی بر کیفیت تخم مرغ تاثیر داشت اما ولی بنظر میرسد که ارتباط کمی بین آن دو وجود داشته باشد درمرغ های تخمگذاری که هنگام صبح آب و خوراک دریافت نمی کردند اثر منفی واضحی بر تولید تخم مرغ مشاهده شد این مرغ های تخمگذار تحت برنامه جیره بندی آب در آزمایش اول بود در عین حال در آزمایش اول آب رسانی به مرغ در طول روز بطوریکسانی انجام شد ظاهرا در مرغ های تخمگذار نه تنها مدت زمان دسترسی به آب بلکه چگونگی دوره های آب در طول روز نیز مهم می باشد.
برنامه های آب رسانی
درآزمایش سوم که با گروه جدیدی از مرغ های تخمگذارانجام شد تاثیر چندین برنامه آب رسانی بر تولید تخم مرغ بررسی شد محققین در این آزمایش به نتایج جالبی پی بردند آنها دریافتند که در مرغ های تحت جیره بندی آب ،میزان مصرف آب و نسبت آب به خوراک کمتر بود و بنظر می رسید که فضولات آنها قدری خشک تر باشد درصد تخم مرغهای کثیف در مرغهای تخم سفیدی که تحت برنامه جیره بندی آب بودند پایین تر بود اما در مرغ های تخم قهوهای این گونه نبود همچنین درصد تخم مرغ های شکسته د رمرغ هایی که تحت برنامه جیره بندی آب بودند پایین تر بود توضیحی برای این پدیده نمی توان بیان کرد جیره بندی آب هیچ تاثیری بر میزان سفیده و رنگ زرده نداشت جیره بندی آب همچنین هیچ تاثیری بر وزن تخم مرغ ها نداشت .ارتباط میان زمان آب رسانی و زمان خوراک دهی در ازمایش چهارم بررسی شد. آب رسانی و یا خوراک دهی بود این که آب عامل موثرتری نسبت به خوراک است و یا این که خوراک عامل موثرتری نسبت به آب می باشد در مرغ های تخم سفید هیچ اختلافی درتوالی آب رسانی و یا خوراک دهی مشاهده نشد بنظر میرسید که در مرغ های تخم قهوه ای اول خوراک و سپس آب منجر به کاهش تخمگذاری می شد اما این کاهش احتمالا بدلیل اختلاف در درصد مرگ و میرباشد از این آزمایش می توان استنباط کرد که خوراک دهی مرغها قبل از آب دادن به آنها تاثیرمثبتی بر روی تولید تخم مرغ ندارد .
اثرات رفتاری
به جز تاثیر برنامه جیره بندی آب برنتایج فنی و کیفیت کود مرغهای تخمگذار، تحقیقاتی جهت دانستن بیشتر در مورد اثرات آن بر روی رفتار مرغهای تحت آزمایش انجام شده است این بررسی در طی آزمایش سوم انجام گردید . نتایج این مطالعات رفتاری نشان می دهد که جیره بندی آب هیچ تاثیر نامطلوبی بر رفاه وآسایش مرغ های تخمگذار ندارند درعین حال مطالعه فوق برای بیان نتیجه نهایی جیره بندی آب بر وضعیت رفاهی مرغ های تخمگذار بسیار کم می باشد.
جیره بندی آب بر رفتار تغذیه ای مرغها تاثیری نداشت بنابراین می توان نتیجه گرفت که بدلیل جیره بندی اب مرغهای تخمگذار دوره آشامیدن کمتری داشتند تعداد دفعات آشامیدن در مرغ هایی که تحت جیره بندی خفیفی بودند نسبت به مرغ های تحت جیره بندی متوسط آب یا بدون جیره بندی بالاتر بود رفتار تهاجمی و تقلیدی تنها در مرغ های تخم سفید دیده شد این رفتار در مرغهای تخم قهوه ای دیده نشد . مرغ های تحت جیره بندی آب نسبت به گروه دیگر بیشتر همدیگر را از کنار سرپستانک ها پس می زدند این رفتار بویژه درزمان شروع دسترسی به آب اتفاق می افتاد چرا که پس از برقراری آب تمام مرغها در یک زمان تمایل به نوشیدن آب داشتند این رفتار هجومی مرغ ها به سرپستانک با رفتار پرخاشگری انها مرتبط نیست .
ازآنجایی که طول آب خوریها در مرکز تحقیقاتی نسبت به مزارع تجارتی کمتر است نمی توان بیان کرد که حداقل دوره زمانی لازم برای دسترسی به آب چقدر می باشد.
